در بحران‌های اقتصادی، افراد خرید‌های غیرضروری خود، حتی مواردی که از لحاظ مالی استطاعت خرید آ‌نها را نیز دارند، را به تعویق می‌اندازند. البته این اصل در مورد همه کالاها و خدمات صدق نمی‌کند. رژلب یکی از این دسته کالاهاست که در این مطلب از وب سایت فیوشکا در مورد آن به سوال «شاخص رژلب چیست» پاسخ می‌دهیم.

برخلاف آن‌چه که ممکن است در نگاه اول به کالایی مانند رژلب به نظر بیاید و این طور تصور شود که اگر شرایط اقتصادی وخیم شود اغلب مردم از خرید آن صرف نظر کرده و میزان فروش آن کاهش می‌یابد، تحقیقات نشان داده است که فروش رژلب در بحران‌های اقتصادی افزایش داشته است.

این شاخص در برهه‌های زمانی مختلف چندین بار مورد آزمایش قرار گرفته و مشخص شده که در زمان‌های بحران میزان فروش این کالا افزایش می‌یابد. البته زمان‌هایی نیز مانند روزهای ابتدایی همه گیری کرونا بودند که رفتار مصرف کننده این تئوری شاخص رژلب را تأیید نکردند. 

در عین حال، این افزایش فروش رژلب در دوره‌هایی از رشد اقتصادی نیز رخ داده که نشان ‌می‌دهد چندان نمی‌توان رابطه مستقیمی بین شرایط بد اقتصادی و افزایش فروش رژلب متصور شد.

با این وجود، در شرایط تورمی و رکود احتمالی که این‌ روزها شاهد آن هستیم، نشانه‌هایی از این شاخص رژلب را می‌توان مشاهده کرد.

شاخص رژلب چیست؟

در پاسخ به سوال شاخص رژلب چیست باید بگوییم که برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند که افراد ممکن است در شرایط سخت اقتصادی خرید بعضی از کالاهای کوچک لاکچری را متوقف نکرده و حتی ممکن است میزان بیشتری از آن‌ها را نیز خریداری کنند. به این پدیده، اثر رژلب (Lipstick index) می‌گویند.

اثر رژلب چیست

اولین بار شاخص رژلب را آقای لئونارد لوودر (Leonard Lauder)، یکی از مدیران میلیارد برند استه لودر است، معرفی کرد.

او در سال ۲۰۰۱، زمانی که اقتصاد آمریکا با رکود مواجه بود، تئوری مربوط به این شاخص را مطرح کرد. آقای لودر مشاهده کرد که برخلاف پیش بینی‌های فروش صورت گرفته، میزان فروش رژلب‌ در این برهه زمانی، در حال افزایش است. 

بر اساس تئوری شاخص رژلب آقای لئونارد لودر، میزان فروش رژلب و سلامت اقتصاد با هم همبستگی منفی دارند. به این ترتیب، زمانی که شرایط اقتصادی رو به وخامت می‌گذارد، میزان فروش رژلب افزایش می‌یابد.

در شرایط سخت اقتصادی که مردم درآمد قابل پس انداز اندکی دارند و ترجیح می‌دهند تا پول خود را برای کالاهای غیرضروری که نیاز چندانی به آن‌ها ندارند هزینه نکنند، خرید رژلب می‌تواند راه فراری برای آن‌ها محسوب شده و به آن‌ها کمک کند تا روحیه خود را حفظ کنند. 

رژلب، محصولی لاکچری در عین حال مقرون به صرفه (Affordable Luxury) است که مردم ترجیح می‌دهند تا آن را در هر شرایطی خرید کنند. به این ترتیب، فروش آن حتی در سخت ترین شرایط اقتصادی نیز نه تنها کاهش نیافته بلکه افزایش نیز پیدا می‌کند.

در حالیکه در شرایط سخت اقتصادی خرید آیتم‌های لاکچری دیگر مانند کیف‌های برندهای مطرح یا جواهرات با کاهش مواجه می‌شود و مردم به راحتی از خرید آن‌ها صرف نظر می‌کنند. به این ترتیب، با سخت شدن شرایط اقتصادی، افراد تمایل پیدا می‌کنند تا خرید‌های لاکچری خود را کاهش داده و در عوض به خرید آیتم‌های لاکچری مقرون به صرفه که تا حدودی همان حس خرید ناشی از خرید لاکچری را هر چند به مدتی کوتاه در آن‌ها ایجاد می‌کند را انجام دهند. 

رژلب، در واقع آیتمی است که شاید تصمیم‌گیری چندان منطقی برای خرید آن صورت نمی‌گیرد و بیشتر تحت تأثیر رفتار خرید آنی (Impulse buying behavior) است. در نتیجه این دسته از خرید‌ها، حس لذت و رضایت آنی در افراد ایجاد می‌شود که تا حدودی به حفظ روحیه‌شان در این شرایط سخت نیز کمک می‌کند. این اثر تا حدودی منشاء روحی دارد و ابزاری برای کاهش تنش محسوب می‌‌شود. 

وقوع شاخص رژلب در برهه‌های زمانی مختلف

تا این‌ بخش از مطلب به سوال شاخص رژلب چیست پاسخ داده و در این قسمت قصد داریم تا دوره‌های تاریخی که این شاخص در آن‌ها رصد شده‌اند را بررسی کنیم. در همان سال‌های ۲۰۰۱ که این تئوری توسط آقای لودر مطرح شد، فروش رژلب در فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌‌ای حدود ۱۱٪ افزایش داشت. 

دومین رشد در فروش رژلب را در سال ۲۰۰۸ شاهد بودیم که در آن سال اقتصاد آمریکا در رکود به سر می‌برد.

در سال ۲۰۲۲ که بسیاری از کشورهای دنیا با شرایط سخت اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند، همچنان میزان فروش رژلب در حال افزایش است. دسته بندی محصولات رژلب که شامل رژهای لب جامد و مایع هستند در این سال و به خصوص در سه ماهه دوم آن با رشدی ۲۸٪ مواجه بوده اند. 

آیا رژلب تنها کالای لاکچری مقرون به صرفه است؟

خیر رژلب تنها کالای مقرون به صرفه‌ای که افراد در شرایط بحران‌های اقتصادی یا رکود تمایلی به خرید آن دارند نیست. کالاهای دیگری مانند لاک ناخن نیز تقریبا همین شرایط را دارند.

رژلب، کالای مقرون به صرفه اقتصادی

در دوره پاندمی کرونا که پوشیدن ماسک اجباری بود، شاید خرید رژلب برای بسیاری از افراد بی معنی به نظر می‌رسید. در آن دوران، افراد به خرید عطرهایی با رایحه‌های مختلف روی آوردند و همین امر سبب رشد ۴۵٪ این کالاها در سه ماهه اول سال ۲۰۲۱ نسبت به دوران مشابه سال قبل شد. 

در آن شرایط تاریک، این عطرها همان کار رژلب را انجام داده و با رایحه‌های خود می‌توانستند حتی برای لحظه‌های کوتاه حس فرار از آن شرایط سخت را به مصرف کنندگان بدهند و روحیه آن‌ها را در آن شرایط بهبود دهند.

آیا شاخص رژلب می‌تواند برای پیش بینی رکود کاربرد داشته باشد؟

اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دقیق بدهیم، باید بگوییم خیر. شاخص رژلب نمی‌تواند به عنوان معیار مناسبی برای پیش بینی دوران رکود مورد استفاده قرار گیرد. زیرا این همبستگی میان شرایط اقتصادی و فروش رژلب در شرایط مختلف اثبات نشده است.

همان‌طور که گفته شد در بعضی از مواقع که شرایط اقتصادی خوبی را شاهد بودیم، همچنان میزان فروش رژلب افزایش داشته است. برعکس، زمان‌هایی نیز بوده که میزان فروش رژلب در شرایط بد اقتصادی با کاهش مواجه شده است. 

پس نتیجه می‌گیریم که شاخص رژلب نمی تواند در پیش‌بینی شرایط رکود اقتصادی به طور کامل مورد استفاده قرار گیرد و صرفا شاخصی نسبی است که می‌توان آن را به عنوان نشانه‌ای نسبی برای پیش‌بینی شرایط بد اقتصادی به کار برد. 

ایمیل خود را وارد کنید و در خبرنامه فیوشکا عضو شوید.